Konrad Swinarski

Jeden z najwybitniejszych polskich twórców teatralnych XX wieku, urodził się w 1929 roku w Warszawie, a zginął w 1975 roku podczas podróży do Teheranu, w katastrofie lotniczej kilkanaście kilometrów od lotniska w Damaszku.

Był reżyserem teatralnym, telewizyjnym, operowym, filmowym, scenografem.

W Katowicach od 1998 roku patronuje nagrodzie dla reżyserów przyznawanej podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”.

Konrad Swinarski przybył z matką do Katowic w 1945 roku (ojciec, podpułkownik Wojska Polskiego, zmarł dziesięć lat wcześniej). Po dramatycznych przejściach, aresztowaniu, pobycie w obozie w Mysłowicach wraz z matką (która w październiku tam zmarła), zamieszkał u krewnych, Anety i Mieczysława Cybińskich. Skończył Gimnazjum i Liceum Męskie w Katowicach, i zaczął tu studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Potem przeniósł się do Sopotu. Po dwóch latach uzyskał półdyplom uprawniający do starania się o indeks na innych uczelnich. Zdał do Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, ale zdecydował się na studia na Wydziale Plastyki Sceny łódzkiej ASP. Kształcił się pod kieruniem wybitnego malarza Władysława Strzemińskiego. Podczas studiów reżyserskich w PWST w Warszawie miał wykładowców tej miary, co Leon Schiller, Bohdan Korzeniewski czy Erwin Axer.

W 1955 roku Swinarski zrealizował pierwszy samodzielny spektakl – „Żeglarza” Jerzego Szaniawskiego w Teatrze im. Bogusławskiego w Kaliszu. Kilka miesięcy później był już w Berlinie na stażu u Bertolda Brechta. Była to konsekwencja fascynacji teatrem Brechta, zrodzonej w 1952 roku, kiedy to Berliner Ensemble gościł w Warszawie. W 1954 roku Swinarski jako pierwszy w Polsce przeniósł na scenę tekst tego niemieckiego dramatopisarza.. Warsztatowy pokaz „Karabinów Matki Carrar” zarejestrował Teatr Telewizji.

Na stażu w Berliner Ensemble, wraz z innymi asystentami Brechta, dokończył „Strach i nędzę III Rzeszy” – przedstawienie rozpoczęte przez tego wielkiego praktyka teatru tuż przed jego śmiercią.

Do Polski Swinarski wrócił jako specjalista od Brechta. W 1957 roku wyreżyserował dla Teatru Telewizji spektakl „Ten, który mówi tak, i ten, który mówi nie”, a rok później – „Operę za trzy gorsze” w warszawskim Teatrze Współczesnym, transmitowaną przez TVP.

W końcu lat 50. i w latach 60. reżyserował przedstawienia w Berlinie Zachodnim („Bez pomocy anioła”, „Męczeństwo i śmierć Jeana Paula Marata”) , Tel-Awiwie („Kartoteka”, „Hamlet”), Krakowie („Klątwa”) i Mediolanie („Bachantki”, La Scala).

W latach 70. powstały arcydzieła tworzące historię teatru: „Wszystko dobre, co się dobrze kończy”, „Dziady”, „Wyzwolenie” (Stary Teatr w Krakowie, 1971, 1973, 1974), „Ryszard III”, „Sen nocy letniej” (Darmstadt, 1972, 1973), „Edward II” (Wiedeń, 1972).

W 1974 roku Swinarski rozpoczął próby do „Hamleta” w Starym Teatrze, z Jerzym Radziwiłłowiczem w roli tytułowej. Pracę przerwała śmierć reżysera.

Ważniejsze wyróżnienia przyznane Konradowi Swinarskiemu to: nagroda im. Leona Schillera dla młodych reżyserów za wybitne osiągnięcia w dziedzinie inscenizacji (1960), nagroda zachodnioniemieckiej krytyki za „Pluskwę” Majakowskiego (1964), nagroda państwowa I stopnia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reżyserii teatralnej (1974), nagroda główna w kategorii filmów TV za film „Sędziowie” na I Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1974).

źródło: Teatr Mały w Tychach


>> RSS 2.0 feed. >> Both comments and pings are currently closed.

AddThis Social Bookmark Button